PON-PT: 09:00 - 20:00
SOB: 09:00 - 16:00, ND: - nieczynne

ul. Stefana Okrzei 10
05-300 Mińsk Mazowiecki

Gest wskazywania palcem

 

Komunikacja niewerbalna, zdaniem wielu naukowców jest podstawą do rozwoju mowy u dziecka. Zanim dziecko opanuje słowa, wyraża swoje potrzeby za pomocą gestów: podnosi rączki do góry, kiedy chce być wzięte na ręce, sięga po przedmiot, który chce dostać, odpycha rączką rzecz, która mu się nie podoba i wreszcie wskazuje palcem wskazującym. Warto zauważyć, że dzieci używają gestykulacji tylko jeśli w pobliżu jest druga osoba. Oznacza to, że rozumieją istotę komunikacji.

Gest wskazywania palcem dla dziecka pełni 4 funkcje:

  1. Wyraża prośbę „daj mi to”,
  2. Odpowiada na pytanie dorosłego „gdzie jest konik? – dziecko pokazuje na właściwy obrazek, tak jakby mówiło „o, tutaj jest”,
  3. Zwraca uwagę dorosłego na coś, co go zainteresuje „mamo spójrz! Leci samolot”,
  4. Pyta dorosłego „Co to jest?”.

Dziecko, które posługuje się gestem wskazywania jest gotowe, aby móc uczyć się języka i posługiwać słowami. To, na co wskazuje dziecko jest ważne zarówno dla niego, jak i dla dorosłego, który odbiera ten sygnał, więc można mówić tutaj o tzw. polu wspólnej uwagi.

Przyczyną braku gestu wskazywania palcem może być: słaba sprawność manualna dłoni, brak motywacji do używania go, nadmierny dostęp do multimediów u małych dzieci, zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD), lub inne całościowe zaburzenia czy opóźnienia rozwoju.

Wskazywanie palcem u prawidłowo rozwijającego się dziecka powinno pojawić się około 9 miesiąca życia. Niepokojącym sygnałem dla rodzica może być brak gestu wskazywania palcem u rocznego malucha. Wtedy należy bacznie obserwować inne umiejętności dziecka (mowę, rozumienie mowy, reagowanie na dźwięki, czy kontakt wzrokowy) oraz skonsultować się z logopedą, bowiem brak gestu wskazywania może oznaczać problemy z rozwojem mowy.

Jak rodzic może stymulować gest wskazywania palcem u swojej pociechy?

  • Na początek pokazuj dziecku różne przedmioty, które są w zasięgu jego wzroku np. piłkę leżącą na podłodze, misia na łóżku lub części swojej twarzy (nos, usta, policzki).
  • Wzmocnij mięśnie dłoni malucha. Masuj jego rączki, każdy palec oddzielnie od dołu do góry. Głaskaj dłonie, ściskaj, pocieraj rzeczami o różnych fakturach (miękkich, szorstkich, suchych i mokrych) oraz baw się w zabawy paluszkowe.
  • Naturalną motywacją do używania palca wskazującego jest malowanie farbami za pomocą palców, wciskanie przełączników, czy ugniatanie plasteliny, dlatego zaangażuj dziecko w takie zabawy.
  • Jeśli u dziecka występuje gest sięgania całą rączką, możesz próbować przekształcić go we wskazywanie palcem. Weź rączkę dziecka i delikatnie wyciągnij jego palec. Dopiero potem daj mu przedmiot, który chciało dostać.
  • Uświadom dziecku, że palec wskazujący jest ważny. Możesz w tym celu nakleić mu naklejkę na palec, założyć pacynkę lub specjalne gumowe nakładki w kształcie węży czy innych zwierzątek (do kupienia w każdym sklepie z zabawkami). Dziecko mając coś na palcu zainteresuje się nim. Będzie go wyciągać, machać nim lub próbować zdjąć daną rzecz – w ten sposób zwraca uwagę na palec.
  • Zaopatrz się w zabawki z dziurkami, do których dziecko będzie mogło wkładać palec. Początkowo musisz mu pokazać jego rączką jak to zrobić. Prostą alternatywą zabawek będzie duża kartka z wyciętymi dziurkami. Dla urozmaicenia zabawy możesz łapać palec dziecka od spodu kartki, za każdym razem gdy go włoży, lub wydawać zabawny odgłos.
  • Dawaj dziecku wybór. Pokaż mu dwie zabawki (jedną lubianą, drugą nielubianą) i zaczekaj, po którą sięgnie. Wtedy ułóż rączkę dziecka w gest wskazywania palcem i w nagrodę daj zabawkę.
  • Podczas oglądania książeczki z maluchem, często pytaj go „gdzie jest pies?, gdzie auto?…” i kieruj paluszek dziecka na odpowiedni obrazek.

Nauka gestu wskazywania palcem może potrwać od 2-3 tygodni do nawet kilku miesięcy. Wszystko zależy od przyczyny braku wskazywania, indywidualnych możliwości rozwojowych dziecka oraz ilości stymulacji.

 

 

Bibliografia:

  1. Bielenda-Mazur E., Siudak A., Gest wskazywania palcem w świetle doniesień neurobiologicznych, Logopedica Lodziensia, Nr3, 2019.
  2. Rogers S., Dawson G., Vismara L., Metoda wczesnego startu dla dziecka z autyzmem (ESDM), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2015.

 

Oprac. mgr Magdalena Chomiuk

Dodano: 7 grudnia 2020, do kategorii Bez kategorii, Blog