Zmiany, jakie zachodzą w drugim roku życia dziecka nie są tak nagłe i skokowe jak te, które obserwujemy w ciągu pierwszych dwunastu miesięcy. Dochodzi do dalszego rozwoju mowy, lokomocji i umiejętności społecznych. Poniżej opisana zostanie dokładna charakterystyka poszczególnych umiejętności w zależności od sfery rozwoju.
Rozwój motoryczny (ruchowy)
Dziecko między 12 a 24 miesiącem życia doskonali nabytą już umiejętność chodzenia. Jego krok staje się dłuższy, pewniejszy, a ręce zbliżają się do tułowia. Mimo to, ręce nie są jeszcze skoordynowane z ruchami nóg i tułowia, dlatego dziecko wygląda dość nieporadnie. W połowie 2 roku życia malec wyciąga rączki do złapania piłki, lecz jeszcze nie udaje mu się jej chwycić. Około 16 miesiąca życia dziecko zaczyna biegać, a dwa miesiące później usiłuje wspinać się na wszystko co się da. Ich ulubionym polem eksploracji są meble oraz schody, po których wchodzi trzymając się poręczy. Pod koniec drugiego roku życia potrafi też podskakiwać. 24-miesięczny maluch chętnie siada na rowerku, który popycha rodzic. Dziecko w tym okresie nie potrafi jeszcze naciskać pedałów i wykonywać naprzemiennych ruchów rąk i nóg. Powoli zaczyna uczyć się rozbierania i ubierania, a nawet przyzwyczaja się do kontrolowania potrzeb fizjologicznych, dlatego koniec 2 roku życia to dobry czas na naukę korzystania z nocnika.
Dwuletnie dziecko uczy się posługiwania rączkami w sposób celowy. Chętnie bazgrze, wkłada klocki w otwory, buduje wieże z klocków (pod koniec 2 roku życia potrafi zbudować wieżę z 6 klocków). Uczy się również odkręcania nakrętek i samodzielnego posługiwania się łyżką oraz widelcem.
Rozwój poznawczy
U dwulatka polepszeniu ulega zdolność spostrzegania. Malec potrafi dopasować takie same obrazki, posegregować klocki pod względem koloru i kształtu. Dziecko zdobywa nowe umiejętności słuchowe: łączy dźwięk z jego źródłem, identyfikuje i różnicuje słowa, rozpoznaje rytm piosenek oraz chętnie bawi się instrumentami muzycznymi.
Rozwój mowy
W wieku poniemowlęcym bardzo intensywnie rozwija się mowa. Do końca drugiego roku życia malec potrafi wypowiedzieć już wszystkie samogłoski ustne i dużą część spółgłosek (m, p, b, t, d, k, g, f, w). Większość głosek jest w charakterystyczny sposób zmiękczana, co z czasem zanika. Problemy mogą sprawić dzieciom głoski f/w oraz k/g. Normalnym zjawiskiem u dwulatka są opuszczenia sylab w wyrazach, przestawianie głosek, pomijanie części wyrazów. Zjawiska te powinny ustąpić samoczynnie wraz z rozwojem umiejętności artykulacyjnych i słuchowych.
Na początku 2 roku życia dziecko posługuje się kilkoma słowami. Pod koniec 2 roku życia zna już około 50 słów i zaczyna łączyć je w wypowiedzi dwuwyrazowe. Przeważają rzeczowniki nad czasownikami. Mimo to dziecko może posługiwać się jednym wyrazem dla oznaczenia kilku różnych słów np. „koko” to może być kura, ale też oko.
W tym okresie mowa dziecka jest bezfleksyjna, a sam o sobie najczęściej mówi w 3 osobie liczby pojedynczej np. Jaś tańczy, Maja je. Wraz z kształtowaniem się samoświadomości, zostaje to zmienione na zaimek „ja”.
Doskonaleniu ulega rozumienie. Dziecko rozumie coraz dłuższe i coraz bardziej złożone polecenia.
Rozwój zabawy
Dwulatek bawi się przede wszystkim manipulując przedmiotami. Jednak manipulacja ta staje się bardziej specyficzna niż w 1 roku życia. Dziecko przenosi znane schematy działania na nowe obiekty. Zabawy dwulatków pokazują już preferencje płciowe. Chłopcy lubią samochody, a dziewczynki lalki. Zaczynają myśleć o zabawkach w sposób symboliczny. Dzieci udają proste czynności np. karmienie lalki, tankowanie auta czy przewożenie siana na przyczepie. Zabawom często towarzyszy wokalizacja.
Rozwój społeczny i emocjonalny
Dwulatek zdobywa nowe doświadczenia emocjonalne. Może samodzielnie przyjść do mamy i się przytulić, kiedy tego potrzebuje. Może również samodzielnie się od niej oddalić i pozwolić sobie na poznawanie nowych ludzi. Dziecko kształtuje poczucie swojej odrębności, dlatego chce robić większość rzeczy samemu. Dwulatek zauważa również rówieśników. Chętnie przebywa w ich towarzystwie, ale jeszcze nie bawi się z nimi wspólnie. Zaczyna naśladować ich zachowania i reakcje. Dziecko nadal ma bardzo silną potrzebę przebywania z opiekunami, dlatego reaguje płaczem na rozłąkę z matką. Dzięki umiejętnościom mówienia i chodzenia polepszeniu ulegają relacje malucha z rodzeństwem, dziadkami oraz z ojcem.
Nie wszystkie umiejętności dwulatka muszą pojawiać się „książkowo”. Nie dzieje się nic złego, jeśli niektóre umiejętności są mniej lub bardziej rozwinięte lub pojawiają się z lekkim opóźnieniem. Niepokojące mogą być następujące sygnały:
– dziecko nie inicjuje kontaktu,
– dziecko nie mówi,
– nie reaguje na własne imię,
– nie pokazuje palcem,
– nie utrzymuje kontaktu wzrokowego,
– nie podchodzi do opiekuna, aby pokazać zabawkę,
– nie reaguje na polecenia,
– nie odwraca głowy, w kierunku źródła dźwięku,
– oddycha ustami, chrapie podczas snu,
– ja z butelki i używa smoczka,
– je tylko wybrane produkty,
– spędza dużo czasu przed TV.
W takich przypadkach zawsze warto zasięgnąć porady specjalisty: pedagoga, psychologa, logopedy, audiologa. Wczesne podjęcie terapii pozwoli zapobiec nawarstwianiu się zaburzeń.
Bibliografia:
- Cieszyńska J., Korendo M., Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka Od noworodka do 6 roku życia, Kraków 2007.
Oprac. mgr Magdalena Chomiuk
Dodano: 15 marca 2021, do kategorii Bez kategorii
